Болашақ мұғалімдерін даярлау мәселесіне
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың басқарма төрағасы – ректор Ж.Қ.Түймебаев 2020-2021 оқу жылына арналған есептік кездесуінде : «Бүгінгі күні білім және ғылым саласы қоғамның алдында тұрған түбегейлі жаңа міндеттерді шешуі қажет. Тұңғыш Президент – Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев ағымдағы жылы өткен Қауіпсіздік кеңесінің отырысында «Білім алдағы онжылдықтағы біздің ұлттық идеямыз болуы тиіс» деп баса айтқан болатын. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев жыл сайынғы Жолдауында: «Қазақстандық білім мен ғылымның алдында ауқымды, кезек күттірмейтін міндет тұр – тек жаңа тенденцияларға ілесіп қана қоймай, сонымен қатар бір қадам ілгерілеп, тенденциялар қалыптастыру қажет», – деген болатын».
"Мұғалім оқығанша өмір сүреді; оқуды тоқтатқан жағдайда мұғалім деген атынан айырылады", ― деп XIX ғасырдағы орыс педагогикасының классигі Константин Ушинский жазды. Содан бері мұғалім мамандығы түбегейлі өзгергенімен, бүгінгі таңда мұғалімнен үздіксіз өзін – өзі тәрбиелеу, қажет-озық білімді, технологияны және тәжірибені тез игеру қажет деген ақиқат болып қала бермек. Жаңа міндеттерді ескере отырып, мұғалімге қойылатын біліктілік талаптары да өзгереді: олар оның қосымша функцияларының пайда болуын, оның кәсіби қызметінде басқа да назар аударуды көрсетеді. Бүгінгі таңда пәнді оқыту жеткіліксіз: мұғалім білім беруді басқаруға қатысуы керек, әр оқушы үшін және онымен бірге жеке білім беру бағытын жасауы керек. Бұл мұғалімнен белсенді жеке позицияны және кәсіби рефлексияға негізделген үнемі өзін-өзі тәрбиелеуді талап етеді.
Жоғары оқу орындары білікті маман атануға көмектесе алады ма? Қазіргі уақытта жоғары мектептің алдына білім алушыларды оқыту және тәрбиелеу,
студентті сәтті әлеуметтендіруге және кәсіби бәсекеге қабілеттілікке дайындау міндеті қойылған. Жоғары оқу орындары үнемі дамуда, жаңа факультеттер ашуда, жаңа мамандықтар бойынша даярлауды ұйымдастыруда, өзінің кадрлық әлеуетін арттыруда. Осыған байланысты олар білім және ғылым министрлігінде тиісті біліктілік аттестаттау және мемлекеттік аккредиттеу рәсімдерінен өтіп,өз мәртебесін арттыруға үміттене алады. Мысалы, Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінде оқу процесін әр салада жетекші мамандары мен көрнекті ғалымдары қамтамасыз етеді. Өзім осы оқу орнында магистрант түлегі бола отырып,өз саламдағы білімімді толықтырдым деп айта аламын.ЖОО білікті мамандардан өз ісінің маманы,сарапшы ретінде берген болашақ мұғалім болуға деген ақыл-білімді әлі есте сақтап келемін.Олар мектеп мұғалімінің міндеті дайын білімді берумен шектелмейді: ол өз оқушыларына ақпаратты өз бетінше табуға және дұрыс пайдалануға үйретуі керек деп ақыл қосты. Оқу орнында өткен тәжірибелерден мұғалім заманауи технологияларды білуге, электронды білім беру ресурстарымен, аспаптармен және қосымшалармен жұмыс істей білуге міндетті екенін ұқтым. Оқу процесін ұйымдастырудың ерекшелігі бірқатар әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар бойынша пәнаралық интеграция болып табылады, оның нәтижесінде түлектер толыққанды және сапалы кәсіби білім алады және адамның адамға, қоғамға, қоршаған ортаға қатынасын реттейтін гуманитарлық мәдениетті, этикалық және құқықтық нормаларды, ойлау мәдениеті мен оқу-тәрбие мәселелерін ғылыми негізде шеше білу, басқарудың озық әдістерін және психологиялық-педагогикалық процесті меңгереді. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ ректоры Ж.Қ.Түймебаев өзінің жақында өткізген ЖОО жайында есептік кездесуінде болашақ жас мамандар үшін белсенді өмірге атсалысуына,сондай-ақ даму мақсатында,болашақ мамандығының жаңа қырларын ашып көруіне біраз мүмкіндіктерді айтып кетті. Соның ішінде жас ғалымдарға қолдау көрсету мақсатында «ҚазҰУ-дың үздік жас ғалымы» конкурсы ,сондай-ақ студенттік үздік инновациялық жобалар (60-тан астам) байқауы өткізілді. Алдағы жоспарлардың қатарында жоғары сұранысқа ие мамандарды даярлау республикалық ауқымда жүргізілетінін, оқытушылардың үздік деген университеттерде тағылымдамалардан өтетінін атап өтті. Түлектердің жұмысқа орналасуын айтатын болсақ,бұл орта есеппен 94 пайызды құрайды. Университет түлектері барлық салада табысты еңбек етіп, қазіргі студенттерге және жалпы университетке ауқымды қолдау көрсетуде.
Сарапшылар ойынша, болашақ мұғалім soft skills деп аталатын нәрсеге ие болуы керек, яғни ол эмоционалды интеллекттің жоғары деңгейіне ие болуы, командада жұмыс істей білуі, қарым-қатынасты тиімді құра білуі, көшбасшылық қасиеттерін көрсетуі және жедел шешімдер қабылдауы керек деген пікірмен келіседі.
Оқытушы Бекқожанова Гүлнар Кисметоллаевна
ф.ғ.к., доцент м.а.
Магистрант Купабаева Анара Амантаевна
Шетел филологиясы (батыс тілдері)
